خواص کربنات کلسیم و کاربردها آن در این محتوا توسط شرکت کربنات کاسپین که یکی از بزرگترین تولید کنندگان کربنات کلسیم دانه بندی و میکرونیزه در ایران است، بررسی می شود. کربنات کلسیم یکی از مواد معدنی بسیار پرکاربرد است که در طبیعت با فراوانی زیادی یافت می‌شود. این ماده را می‌توان در پوسته صدف‌ها، استخوان بسیاری از جانوران دریایی، سنگ‌ها و حتی خاک مشاهده کرد. کربنات کلسیم بیشتر به شکل سنگ آهک، مرمر، گچ و کلسیت در طبیعت وجود دارد و معمولاً سفید یا شیری رنگ است.
از نظر ویژگی‌های شیمیایی، کربنات کلسیم ماده‌ای پایدار و مقاوم است. در آب تقریباً حل نمی‌شود، اما اگر با اسید تماس پیدا کند، گاز کربن دی‌اکسید آزاد می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود در طبیعت بیشتر به صورت جامد دیده شود. همچنین وزن مولکولی آن حدود صد گرم است و نقطه ذوب بالایی دارد؛ به همین دلیل در جاهایی که نیاز به مقاومت در برابر گرما داریم، بسیار استفاده می‌شود.
انواع کربنات کلسیم و کاربرد آن‌ها
کربنات کلسیم به دو صورت اصلی تولید می‌شود:
روش مستقیم (استخراج طبیعی)
در این روش، ابتدا سنگ‌هایی مثل سنگ آهک یا مرمر که سرشار از کربنات کلسیم هستند از دل کوه یا معدن بیرون آورده می‌شوند. این سنگ‌ها را بعد از شست‌وشو و جدا کردن ناخالصی‌ها با دستگاه‌های مخصوص، کوبیده و خرد می‌کنند تا به پودر سفید و نرم تبدیل شوند. پودر به دست آمده، همان کربنات کلسیم طبیعی است که بیشتر در ساختمان‌سازی، ساخت سیمان، گچ، ملات، سرامیک، رنگ‌سازی و… استفاده می‌شود. این نوع کربنات کلسیم بعضی وقت‌ها دارای ذرات ناخالصی است اما برای بخش زیادی از صنایع، همین پودر به خاطر قیمت پایین و در دسترس بودنش مناسب است.
اطلاعات بیشتر: پودر آهک 👉
روش شیمیایی (روش رسوبی یا مصنوعی)
در این روش برای تولید کربنات کلسیم خیلی خالص و ریز، اول آهک خالص را در آب حل می‌کنند تا یک مایع به نام آب‌آهک به‌وجود بیاید. بعد به آرامی یک نوع گاز که همان گازی است که در نفس‌کشیدن هم تولید می‌شود و باعث گازدار شدن نوشابه‌ها هم هست، به این مایع اضافه می‌کنند. وقتی این گاز را وارد آب‌آهک می‌کنند، کم‌کم ذرات بسیار کوچک و سفید رنگی ته ظرف جمع می‌شوند. این ذرات همان کربنات کلسیم بسیار خالص هستند که از آب جدا می‌شوند و به صورت پودر خیلی نرم و تمیز باقی می‌مانند.
این روش باعث می‌شود پودری که به‌دست می‌آید، هیچ آلودگی و ماده‌ی اضافه‌ای نداشته باشد و همه‌ی ذراتش تقریباً هم‌اندازه باشند. به همین خاطر در ساخت داروها، مواد خوراکی، و لوازم بهداشتی و آرایشی از این نوع کربنات کلسیم زیاد استفاده می‌شود چون از نظر پاکی و کیفیت خیلی بالاست. این نوع مخصوص جاهایی به کار می‌رود که به کربنات کلسیم خیلی تمیز و با اندازه دقیق ذرات نیاز داریم، مثل تولید دارو، مواد غذایی، لوازم آرایشی و بهداشتی، کاغذ بسیار سفید و حساس یا صنایع پیشرفته. بسته به نوع صنعت، ذرات آن را در اندازه و خلوص‌های مختلف تولید می‌کنند.
اطلاعات بیشتر: کربنات کلسیم خوراک دام و طیور 👉
ویژگی‌ها و کاربردهای مهم کربنات کلسیم
کلسیم کربنات یکی از مواد معدنی بسیار پراستفاده و مهم در اطراف ما است که به شکل سنگ آهک، گچ، مرمر و حتی صدف در طبیعت دیده می‌شود. این ماده اغلب به رنگ سفید یا روشن یافت می‌شود و به دلیل خواص ویژه‌ای که دارد، در صنعت و زندگی روزمره نقش مهمی بازی می‌کند. از ویژگی‌های اصلی کلسیم کربنات می‌توان به این اشاره کرد که تقریباً در آب حل نمی‌شود و اگر با اسید تماس پیدا کند، گاز آزاد می‌کند. همین ویژگی باعث شده است که در علم شیمی و صنعت کاربرد زیادی داشته باشد. همچنین، این ماده سفت و مقاوم است و به سادگی تحت تاثیر گرما و فشار تغییر نمی‌کند. نکته جالب دیگر در باب خواص کربنات کلسیم این است که کلسیم کربنات می‌تواند اسیدی بودن محیط را کم کرده و محیط را قلیایی کند که برای رشد بهتر گیاهان بسیار مفید است.
کلسیم کربنات در ساختمان‌سازی بسیار کاربرد دارد. بیشتر سیمان و بتن‌ها با کمک همین ماده ساخته می‌شوند. حتی برای تهیه سنگ‌های مصنوعی هم از این ماده استفاده می‌شود تا سازه‌ها محکم‌تر شوند. در کاغذسازی، افزودن کلسیم کربنات باعث می‌شود کاغذ سفیدتر و با کیفیت‌تر باشد. همچنین در صنعت چاپ، باعث می‌شود رنگ‌ها روشن‌تر و تصاویر شفاف‌تر شوند. در صنایع غذایی و دارویی هم از کلسیم کربنات برای ساخت قرص کلسیم، شیرینی، و حتی داروهای ضد ترشی معده بهره می‌برند. همچنین در تولید پلاستیک، لاستیک، شوینده‌ها، انواع رنگ و پوشش، شیشه و خمیردندان هم از این ماده استفاده می‌شود. به طور کلی، کلسیم کربنات یک ماده ساده اما بسیار ارزشمند است که در زندگی و صنعت نقش اساسی دارد.
جمع بندی خواص کربنات کلسیم
در پایان باید گفت کربنات کلسیم به خاطر اینکه به راحتی و فراوانی در طبیعت پیدا می‌شود، قیمت مناسب و ارزانی دارد و ویژگی‌های زیادی مثل سفید بودن، مقاومت داشتن و کاهش اسیدیته دارد، در زندگی همه ما نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. شاید ما هر روزه نام این ماده را نشنویم، اما بیشتر چیزهایی که به طور روزمره از آن‌ها استفاده می‌کنیم، به طور مستقیم یا غیرمستقیم با کربنات کلسیم ساخته شده‌اند؛ مثلاً بتن و سیمان که خانه‌ها، پل‌ها و جاده‌ها با آن ساخته می‌شوند یا کاغذهایی که برای نوشتن و چاپ کتاب و دفتر استفاده می‌کنیم، همگی کربنات کلسیم دارند.
حتی در شیرینی‌ها و خوراکی‌هایی که می‌خوریم، یا در داروهایی که برای سلامت استخوان‌ها یا رفع ترشی معده مصرف می‌کنیم، ردپای این ماده دیده می‌شود. صابون‌ها و پودرهای شوینده هم برای پاک‌کنندگی بهتر و نرم کردن آب‌های سخت از کربنات کلسیم استفاده می‌کنند. همین طور در ساخت شیشه، رنگ، پلاستیک و حتی خمیردندان از این ماده ساده اما کارآمد بهره می‌برند. پس کربنات کلسیم فقط یک ماده معدنی عادی نیست، بلکه پایه و اساس بسیاری از وسایل و مواد اطراف ما را تشکیل می‌دهد و بدون آن کیفیت زندگی امروز به شکل چشمگیری پایین‌تر می‌آمد. وجود کربنات کلسیم باعث شده بسیاری از صنایع رشد کنند و محصولاتشان را با قیمت مناسب‌تری به دست مردم برسانند. در واقع، این ماده ساده، یکی از رازهای پیشرفت تکنولوژی و رفاه بشر به شمار می‌آید.
