تغذیه مناسب و متعادل یکی از عوامل کلیدی در پرورش موفق جوجه‌های گوشتی است. مواد معدنی از جمله کلسیم و فسفر نقش حیاتی در رشد، استحکام استخوان‌ها و عملکرد کلی طیور ایفا می‌کنند. کمبود یا عدم تعادل این عناصر می‌تواند منجر به بروز مشکلات اسکلتی، کاهش رشد و افزایش تلفات در گله شود. از طرفی، استفاده بهینه از مواد مغذی در جیره غذایی علاوه بر بهبود عملکرد، می‌تواند به کاهش هزینه‌های تولید و اثرات زیست‌محیطی نیز کمک کند. آنزیم فیتاز به عنوان یک افزودنی خوراکی، قابلیت هیدرولیز فیتات (شکل ذخیره فسفر در گیاهان) را دارد و می‌تواند دسترسی طیور به فسفر و سایر مواد معدنی متصل به آن را افزایش دهد.
با توجه به اهمیت کلسیم و فسفر در تغذیه جوجه‌های گوشتی و نقش احتمالی آنزیم فیتاز در بهبود جذب این عناصر، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر سطوح مختلف کلسیم و فسفر جیره غذایی با یا بدون آنزیم فیتاز بر عملکرد رشد و میزان ذخیره کلسیم و فسفر در استخوان درشت‌نی جوجه‌های گوشتی انجام شده است.
شرکت کاکاسپین: پیشگام در تولید کربنات کلسیم تخصصی برای دام و طیور
خرید کربنات کلسیم: شرکت cacaspian
در قلب صنعت دامپروری و پرورش طیور، تغذیه بهینه و تامین مواد معدنی ضروری، نقشی بی‌بدیل در سلامت، رشد و بهره‌وری ایفا می‌کند. شرکت کاکاسپین، با اتکا به دانش فنی روز و بهره‌گیری از مرغوب‌ترین مواد اولیه، به عنوان تولیدکننده‌ای پیشرو در عرصه تولید انواع کربنات کلسیم دامی و طیور شناخته می‌شود.
ما در کربنات کاسپین، با درک عمیق از نیازهای تغذیه‌ای متفاوت دام و طیور در مراحل گوناگون زندگی، اقدام به تولید طیف وسیعی از کربنات کلسیم با کیفیت ممتاز نموده‌ایم. محصولات ما با دانه‌بندی و خلوص منحصربه‌فرد، به گونه‌ای فرموله شده‌اند که حداکثر جذب و اثربخشی را در بدن حیوانات تضمین نمایند.
کربنات کلسیم تولید شده در شرکت کاکاسپین، نه تنها منبعی غنی و قابل اعتماد برای تامین کلسیم مورد نیاز استخوان‌بندی، رشد و تولید مثل در دام و طیور به شمار می‌رود، بلکه با بهبود کیفیت پوسته تخم‌مرغ در صنعت طیور تخمگذار و افزایش کیفیت شیر و گوشت در دام‌های شیری و گوشتی، به ارتقاء سطح کیفی محصولات نهایی نیز کمک شایانی می‌نماید.
تعهد ما در کربنات کاسپین، ارائه محصولاتی با بالاترین استانداردهای کیفی و قیمتی رقابتی است. ما با بهره‌گیری از سیستم‌های کنترل کیفیت دقیق و آزمایشگاه‌های مجهز، اطمینان حاصل می‌کنیم که هر ذره از محصولات ما، مطابق با نیازها و انتظارات مشتریان گرامی تولید و عرضه گردد.
شرکت کربنات کاسپین، با افتخار خود را همراه و همگام با فعالان صنعت دام و طیور می‌داند و همواره در تلاش است تا با ارائه محصولات نوآورانه و خدمات متمایز، گامی موثر در جهت توسعه و پیشرفت این صنعت مهم بردارد. انتخاب کاکاسپین، انتخابی هوشمندانه برای تضمین سلامت و بهره‌وری دام و طیور شماست.
مواد و روش‌ها
خرید کربنات کلسیم: شرکت cacaspian
این آزمایش به صورت یک طرح فاکتوریل 3×3 در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. در این طرح، سه سطح کلسیم (0.34، 0.66 و 1 درصد) و سه سطح فسفر (0.23، 0.45 و 0.67 درصد) در جیره غذایی جوجه‌های گوشتی مورد بررسی قرار گرفت. دوره آزمایش 42 روز به طول انجامید. تعداد مشخصی جوجه گوشتی یک روزه از نژاد تجاری انتخاب و به طور تصادفی در 9 گروه آزمایشی با تکرارهای مساوی توزیع شدند. جوجه‌ها در طول دوره آزمایش به صورت آزاد به آب و جیره غذایی مورد نظر دسترسی داشتند.
جیره‌های آزمایشی بر اساس احتیاجات غذایی جوجه‌های گوشتی در مراحل مختلف رشد تنظیم شدند. ترکیب درصد مواد مغذی جیره‌ها و سطوح مختلف کلسیم و فسفر محاسبه و با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی جیره‌نویسی تهیه گردیدند. در برخی از جیره‌ها از آنزیم فیتاز به میزان مشخص استفاده شد.
در طول دوره آزمایش، شاخص‌های عملکردی شامل میانگین مصرف خوراک روزانه، افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل غذایی به صورت منظم اندازه‌گیری و ثبت شدند. در پایان دوره آزمایش (42 روزگی)، تعدادی از جوجه‌ها از هر گروه کشتار شده و صفات لاشه شامل راندمان لاشه، درصد وزن چربی محوطه بطنی، وزن پیش معده، روده کوچک، سنگدان، کبد و روده بزرگ اندازه‌گیری شدند. همچنین، استخوان درشت‌نی پای راست تعدادی از جوجه‌ها جدا شده و پس از آماده‌سازی، میزان درصد خاکستر، کلسیم و فسفر آن با استفاده از روش‌های استاندارد آزمایشگاهی تعیین گردید.
داده‌های به دست آمده با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل واریانس قرار گرفتند. برای مقایسه میانگین‌ها از آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال 0.05 استفاده شد.
نتایج
خرید کربنات کلسیم: شرکت cacaspian
نتایج این آزمایش نشان داد که سطوح مختلف کلسیم و فسفر جیره غذایی اثرات متفاوتی بر عملکرد رشد و ترکیب لاشه جوجه‌های گوشتی داشت.
میانگین مصرف خوراک روزانه، افزایش وزن روزانه و وزن بدن در جوجه‌هایی که با جیره‌های حاوی سطوح بالای کلسیم (1 درصد) تغذیه شده بودند، به طور معنی‌داری بیشتر از سایر گروه‌ها بود (0.05>P). بهترین ضریب تبدیل غذایی در سطح صفر کلسیم جیره مشاهده شد و تفاوت معنی‌داری با سایر تیمارها داشت (0.05>P).
راندمان لاشه، درصد وزن چربی محوطه بطنی، وزن پیش معده و روده کوچک تحت تأثیر سطوح مختلف کلسیم و فسفر جیره غذایی قرار نگرفتند و تفاوت معنی‌داری بین گروه‌های آزمایشی مشاهده نشد. با این حال، درصد وزن سنگدان در جیره با سطح بالای فسفر (0.67 درصد) به طور معنی‌داری کمتر از جیره آزمایشی بود (0.05>P). همچنین، وزن کبد و روده بزرگ در جوجه‌های تغذیه شده با جیره حاوی سطح بالای فسفر به طور معنی‌داری بیشتر از سایر گروه‌ها بود (0.05>P).
درصد خاکستر، کلسیم و فسفر استخوان درشت‌نی در جیره‌های مختلف تفاوت معنی‌داری با جیره آزمایشی نشان ندادند. با این وجود، سطح 0.34 درصد کلسیم در جیره غذایی باعث افزایش درصد فسفر در استخوان درشت‌نی شد و بالاترین درصد فسفر استخوان نسبت به سایر تیمارها در این سطح کلسیم مشاهده گردید.
جدول 1: مواد تشکیل دهنده و ترکیب شیمیایی جیره های آزمایشی
| مرحله سنی | استارتر (0-21 روزگی) | پرورش دهنده (22-42 روزگی) |
| سطح جایگزینی (%) | 0 33 66 100 | 0 33 66 100 |
| مواد تشکیل دهنده | ||
| ذرت | 49.5 49.5 49.5 49.5 | 56.2 56.2 56.2 56.2 |
| کنجاله سویا | 35.3 35.3 35.3 35.3 | 29.1 29.1 29.1 29.1 |
| گندم | 10 10 10 10 | 10 10 10 10 |
| روغن گیاهی | 1 1 1 1 | 1 1 1 1 |
| کربنات کلسیم | 1.2 0.8 0.4 0 | 1.2 0.8 0.5 0 |
| کربنات منیزیم | 0.4 0.9 1.4 0 | 0.5 0.9 1.4 0 |
| دی-کلسیم فسفات | 1.8 1.8 1.8 1.8 | 1.3 1.3 1.3 1.3 |
| نمک معمولی | 0.35 0.35 0.35 0.35 | 0.3 0.3 0.3 0.3 |
| پیش مخلوط ویتامین | 0.25 0.25 0.25 0.25 | 0.25 0.25 0.25 0.25 |
| پیش مخلوط معدنی | 0.25 0.25 0.25 0.25 | 0.25 0.25 0.25 0.25 |
| DL-متیونین | 0.15 0.15 0.15 0.15 | 0.07 0.07 0.07 0.07 |
| L-لیزین HCl | 0 0 0 0 | 0.1 0.1 0.1 0.1 |
| ماده بی اثر (شن) | 0.2 0.1 0.1 0 | 0.23 0.13 0.03 0.03 |
| ترکیب شیمیایی جیره ها | ||
| ME (کیلوکالری/کیلوگرم) | 2860 2860 2860 2860 | 2946 2946 2946 2946 |
| پروتئین خام (%) | 20.60 20.60 20.60 20.60 | 18.46 18.46 18.46 18.46 |
| متیونین + سیستئین (%) | 0.81 0.81 0.81 0.81 | 0.67 0.67 0.67 0.67 |
| لیزین (%) | 1.2 1.2 1.2 1.2 | 1 1 1 1 |
| کلسیم (%) | 1 1 1 1 | 0.9 0.9 0.9 0.9 |
| فسفر قابل دسترس (%) | 0.45 0.45 0.45 0.45 | 0.35 0.35 0.35 0.35 |
| سدیم (%) | 0.16 0.16 0.16 0.16 | 0.14 0.14 0.14 0.14 |
توضیحات:
-
پیش مخلوط ویتامین و مواد معدنی به ازای هر کیلوگرم جیره تامین شده است: ویتامین A، 9000 IU؛ ویتامین D3، 2000 IU؛ ویتامین E، 18 IU؛ ویتامین K3، 2 میلی گرم؛ تیامین، 1.8 میلی گرم؛ ریبوفلاوین، 6.6 میلی گرم؛ نیاسین، 30 میلی گرم؛ کلسیم پانتوتنات، 10 میلی گرم؛ ویتامین B6، 3 میلی گرم؛ فولیک اسید، 1 میلی گرم؛ ویتامین B12، 0.015 میلی گرم؛ بیوتین، 0.1 میلی گرم؛ کولین کلراید، 500 میلی گرم؛ منگنز اکسید، 100 میلی گرم؛ فروس سولفات، 50 میلی گرم؛ زینک اکسید، 100 میلی گرم؛ مس سولفات، 10 میلی گرم؛ کلسیم یدات، 1 میلی گرم؛ سدیم سلنیت، 0.2 میلی گرم.
-
مطابق با گزارش موران (1990) است که اعلام نموده است، ماده بی اثر، شن می باشد.
این جدول مواد تشکیل دهنده و ترکیب شیمیایی جیره های آزمایشی مورد استفاده در دو دوره استارتر (0-21 روزگی) و پرورش دهنده (22-42 روزگی) را نشان می دهد. در هر دوره، چهار سطح جایگزینی (0، 33، 66 و 100 درصد) برای یک جزء خاص در نظر گرفته شده است. مواد تشکیل دهنده اصلی شامل ذرت، کنجاله سویا و گندم می باشند. همچنین، مواد افزودنی مانند روغن گیاهی، کربنات کلسیم، کربنات منیزیم، دی-کلسیم فسفات، نمک معمولی، پیش مخلوط ویتامین و مواد معدنی، DL-متیونین، L-لیزین HCl و ماده بی اثر (شن) به جیره ها اضافه شده اند. در قسمت پایین جدول، ترکیب شیمیایی جیره ها شامل انرژی متابولیسمی (ME)، پروتئین خام، متیونین + سیستئین، لیزین، کلسیم، فسفر قابل دسترس و سدیم برای هر سطح جایگزینی در هر دو دوره نشان داده شده است. همچنین، ترکیبات پیش مخلوط ویتامین و مواد معدنی به طور دقیق ذکر شده است. در انتها نیز توضیح داده شده است که ماده بی اثر مورد استفاده در این آزمایش، شن می باشد که مطابق با گزارش موران (1990) است.
جدول 2: اثر نوع جیره و سطح جایگزینی گل کربنات بر عملکرد رشد جوجه‌های گوشتی (0-42 روزگی)
| صفت | نوع جیره | سطح جایگزینی (%) | مصرف خوراک روزانه (گرم) | وزن بدن (گرم) | افزایش وزن روزانه (گرم) | نسبت تبدیل خوراک |
| اثرات اصلی | ||||||
| شکل جیره | Mash | 97.6 <sup>b</sup> | 2071.6 <sup>b</sup> | 48.1 <sup>b</sup> | 1.95 <sup>a</sup> | |
| Pellet | 104.2 <sup>a</sup> | 2347.3 <sup>a</sup> | 54.6 <sup>a</sup> | 1.91 <sup>b</sup> | ||
| SEM | 0.903 | 19.41 | 0.463 | 0.014 | ||
| سطح جایگزینی (%) | 0 | 100.3 | 2261.8 | 52.7 | 1.91 | |
| 33 | 100.7 | 2227.7 | 51.7 | 1.95 | ||
| 66 | 97.6 | 2168.3 | 50.7 | 1.94 | ||
| 100 | 97.6 | 2179.6 | 50.4 | 1.93 | ||
| SEM | 1.28 | 27.47 | 0.654 | 0.020 | ||
| اثر متقابل شکل جیره × سطح جایگزینی | ||||||
| Mash | 0 | 93.4 <sup>h</sup> | 2036.6 <sup>e</sup> | 47.3 <sup>f</sup> | 1.98 <sup>a</sup> | |
| Mash | 33 | 95.7 <sup>gh</sup> | 2114.8 <sup>d</sup> | 49.1 <sup>ef</sup> | 1.95 <sup>ab</sup> | |
| Mash | 66 | 93.3 <sup>h</sup> | 2072.3 <sup>e</sup> | 48.1 <sup>f</sup> | 1.94 <sup>ab</sup> | |
| Mash | 100 | 93.4 <sup>h</sup> | 2061.9 <sup>e</sup> | 47.8 <sup>f</sup> | 1.95 <sup>ab</sup> | |
| Pellet | 0 | 107.2 <sup>a</sup> | 2487.4 <sup>a</sup> | 57.9 <sup>a</sup> | 1.85 <sup>c</sup> | |
| Pellet | 33 | 105.9 <sup>ab</sup> | 2340.2 <sup>b</sup> | 54.5 <sup>b</sup> | 1.94 <sup>ab</sup> | |
| Pellet | 66 | 102 <sup>bcd</sup> | 2264.3 <sup>c</sup> | 52.7 <sup>cd</sup> | 1.94 <sup>ab</sup> | |
| Pellet | 100 | 102 <sup>bcd</sup> | 2297.7 <sup>bc</sup> | 53.5 <sup>bc</sup> | 1.91 <sup>b</sup> | |
| SEM | 1.81 | 38.84 | 0.925 | 0.028 | ||
| احتمال مقدار (P-value) | ||||||
| شکل جیره | 0.0001 | 0.002 | 0.001 | 0.046 | ||
| سطح جایگزینی (%) | 0.296 | 0.062 | 0.151 | 0.634 | ||
| شکل جیره × سطح جایگزینی | 0.577 | 0.494 | 0.026 | 0.110 |
توضیحات:
- میانگین‌های دارای حروف متفاوت در یک ستون به طور معنی‌داری با یکدیگر تفاوت دارند (P<0.05).
- SEM: خطای استاندارد میانگین.
- Mash: جیره آردی.
- Pellet: جیره پلت شده.
این جدول اثر نوع جیره (آردی در مقابل پلت شده) و سطوح مختلف جایگزینی کربنات کلسیم (0، 33، 66 و 100 درصد) را بر عملکرد رشد جوجه‌های گوشتی در طول دوره 42 روزگی نشان می‌دهد. صفات اندازه‌گیری شده شامل مصرف خوراک روزانه، وزن بدن نهایی، افزایش وزن روزانه و نسبت تبدیل خوراک می‌باشند. نتایج نشان می‌دهد که شکل جیره به طور معنی‌داری بر تمامی صفات عملکردی تأثیر گذاشته است، به طوری که جوجه‌های تغذیه شده با جیره پلت شده مصرف خوراک بیشتر، وزن بدن بالاتر و افزایش وزن روزانه بیشتری داشته و نسبت تبدیل خوراک بهتری نشان داده‌اند. در مقابل، سطح جایگزینی کربنات کلسیم به تنهایی تأثیر معنی‌داری بر هیچ یک از صفات عملکردی نداشته است. اثر متقابل بین شکل جیره و سطح جایگزینی کربنات کلسیم نیز تنها بر افزایش وزن روزانه تأثیر معنی‌داری نشان داده است.
جدول 3: اثر سطوح مختلف کربنات کلسیم و شکل جیره بر برخی ویژگی‌های لاشه جوجه‌های گوشتی (42 روزگی)
| صفت | نوع جیره | سطح جایگزینی (%) | وزن لاشه (گرم) | درصد سینه | درصد ران | درصد چربی شکمی |
| اثرات اصلی | ||||||
| شکل جیره | Mash | 1617.8 | 27.8 | 28.1 | 1.87 | |
| Pellet | 1802.9 | 28.5 | 28.8 | 1.68 | ||
| P-value | 0.0001 | 0.014 | 0.001 | 0.049 | ||
| سطح جایگزینی (%) | 0 | 1722.2 | 28.4 | 28.6 | 1.74 | |
| 33 | 1715.7 | 28.2 | 28.5 | 1.78 | ||
| 66 | 1705.4 | 28.1 | 28.4 | 1.81 | ||
| 100 | 1718.9 | 28.1 | 28.4 | 1.79 | ||
| P-value | 0.889 | 0.784 | 0.723 | 0.855 | ||
| اثر متقابل شکل جیره × سطح جایگزینی | ||||||
| Mash | 0 | 1559.3 | 27.4 | 27.8 | 1.98 | |
| Mash | 33 | 1603.2 | 27.7 | 28.0 | 1.89 | |
| Mash | 66 | 1611.8 | 27.9 | 28.2 | 1.83 | |
| Mash | 100 | 1697.0 | 28.2 | 28.4 | 1.79 | |
| Pellet | 0 | 1885.2 | 29.3 | 29.4 | 1.50 | |
| Pellet | 33 | 1828.2 | 28.7 | 29.0 | 1.67 | |
| Pellet | 66 | 1799.0 | 28.3 | 28.6 | 1.79 | |
| Pellet | 100 | 1690.8 | 28.0 | 28.4 | 1.79 | |
| P-value | 0.003 | 0.019 | 0.001 | 0.027 |
توضیحات:
- P-value نشان دهنده سطح معنی‌داری آماری است. مقادیر کمتر از 0.05 نشان دهنده تفاوت معنی‌دار هستند.
- Mash: جیره آردی.
- Pellet: جیره پلت شده.
این جدول اثر سطوح مختلف کربنات کلسیم (0، 33، 66 و 100 درصد جایگزینی) و شکل جیره (آردی در مقابل پلت شده) را بر برخی ویژگی‌های لاشه جوجه‌های گوشتی در سن 42 روزگی نشان می‌دهد. صفات اندازه‌گیری شده شامل وزن لاشه، درصد سینه، درصد ران و درصد چربی شکمی می‌باشند.
نتایج نشان می‌دهد که شکل جیره به طور معنی‌داری بر وزن لاشه، درصد سینه و درصد ران تأثیر داشته است، به طوری که جوجه‌های تغذیه شده با جیره پلت شده وزن لاشه، درصد سینه و درصد ران بالاتری نسبت به جوجه‌های تغذیه شده با جیره آردی داشتند. همچنین، درصد چربی شکمی در جوجه‌های تغذیه شده با جیره پلت شده به طور معنی‌داری کمتر بود.
در مقابل، سطح جایگزینی کربنات کلسیم به تنهایی تأثیر معنی‌داری بر هیچ یک از ویژگی‌های لاشه مورد بررسی نشان نداد.
خرید کربنات کلسیم: شرکت cacaspian
با این حال، اثر متقابل بین شکل جیره و سطح جایگزینی کربنات کلسیم بر وزن لاشه، درصد سینه، درصد ران و درصد چربی شکمی معنی‌دار بود. این نشان می‌دهد که اثرات سطوح مختلف کربنات کلسیم بر ویژگی‌های لاشه بسته به شکل جیره متفاوت است. به عنوان مثال، در جیره پلت شده، افزایش سطح جایگزینی کربنات کلسیم ممکن است تأثیرات متفاوتی نسبت به جیره آردی بر این ویژگی‌ها داشته باشد. برای درک دقیق‌تر این تعاملات، باید به مقایسه میانگین‌ها در هر ترکیب از شکل جیره و سطح جایگزینی توجه شود.
جدول ٤- اثر نوع جیره و سطح جایگزینی گل کربنات بر میزان خاکستر، کلسیم و فسفر استخوان درشت‌نی جوجه‌های گوشتی در سن ٤٢ روزگی
Table 4. Effect of diet type and replacement level of carbonation mud on ash, calcium and phosphorus of tibia in broilers at 42 days
| Trait | Form of diet | Replacement level (%) | Ash (%) | Calcium (%) | Phosphorus (%) |
| Main effects | |||||
| Form of diet | Mash | 51.6 | 37.8 | 18.8<0xE1><0xB5><0xB1> | |
| Pellet | 50.9 | 37.7 | 19.3<0xE1><0xB5><0xB2> | ||
| SEM | 0.927 | 0.165 | 0.147 | ||
| Replacement level | 0 | 50.5 | 37.7 | 18.8<0xE1><0xB5><0xB1> | |
| (%) | 33 | 51.2 | 37.7 | 19.8<0xE1><0xB5><0xB2> | |
| 66 | 50.5 | 38 | 18.6<0xE1><0xB5><0xB1> | ||
| 100 | 52.8 | 37.7 | 19<0xE1><0xB5><0xB1> | ||
| SEM | 1.311 | 0.234 | 0.207 | ||
| Interaction effects | |||||
| Form of diet × Replacement level (%) | Mash | 0 | 50.9 | 37.9 | 18.9<0xE1><0xB5><0xB1> |
| Mash | 33 | 51.5 | 37.7 | 18.1<0xE1><0xB5><0xB1> | |
| Mash | 66 | 50.7 | 38 | 18.6<0xE1><0xB5><0xB1> | |
| Mash | 100 | 53.4 | 37.7 | 18.5<0xE1><0xB5><0xB1> | |
| Pellet | 0 | 50.2 | 37.6 | 18.7<0xE1><0xB5><0xB1> | |
| Pellet | 33 | 50.9 | 37.9 | 20.4<0xE1><0xB5><0xB2> | |
| Pellet | 66 | 50.3 | 37.9 | 18.5<0xE1><0xB5><0xB1> | |
| Pellet | 100 | 52.1 | 37.7 | 19.4<0xE1><0xB5><0xB2> | |
| SEM | 1.85 | 0.330 | 0.293 | ||
| Probability of value | |||||
| Form of diet | 0.579 | 0.582 | 0.020 | ||
| Replacement level | 0.593 | 0.869 | 0.001 | ||
| Form of diet × Replacement level | 0.996 | 0.956 | 0.055 | ||
| Form of diet × Replacement level | |||||
| Means with different superscripts within a column differ significantly (P≤0.05). |
بحث و نتیجه‌گیری
خرید کربنات کلسیم: شرکت cacaspian
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که سطوح بالای کلسیم در جیره غذایی می‌تواند منجر به بهبود عملکرد رشد جوجه‌های گوشتی از طریق افزایش مصرف خوراک و افزایش وزن بدن شود. بهبود ضریب تبدیل غذایی در سطح پایین کلسیم ممکن است به دلیل مصرف کمتر خوراک در این گروه باشد. عدم تأثیر سطوح مختلف کلسیم و فسفر بر راندمان لاشه و برخی اجزای لاشه نشان می‌دهد که در محدوده سطوح مورد آزمایش، این عناصر تأثیر چندانی بر این صفات ندارند. تغییرات مشاهده شده در وزن سنگدان، کبد و روده بزرگ در سطوح بالای فسفر می‌تواند ناشی از نقش فسفر در متابولیسم و فعالیت این اندام‌ها باشد.
عدم وجود تفاوت معنی‌دار در درصد مواد معدنی استخوان درشت‌نی بین گروه‌های مختلف، ممکن است نشان‌دهنده تنظیم نسبتاً دقیق جذب و رسوب این عناصر در استخوان در شرایط مختلف تغذیه‌ای باشد. با این حال، افزایش درصد فسفر استخوان در سطح پایین کلسیم می‌تواند نشان‌دهنده تعامل بین این دو عنصر در فرآیند معدنی شدن استخوان باشد.
به طور کلی، نتایج این تحقیق بر اهمیت تنظیم مناسب سطوح کلسیم و فسفر در جیره غذایی جوجه‌های گوشتی برای دستیابی به عملکرد مطلوب رشد تأکید می‌کند. در حالی که سطوح بالای کلسیم می‌تواند رشد را بهبود بخشد، سطوح پایین کلسیم ممکن است منجر به بهبود ضریب تبدیل غذایی شود. همچنین، سطوح بالای فسفر می‌تواند بر وزن برخی از اندام‌های داخلی تأثیر بگذارد. تحقیقات بیشتری برای درک بهتر تعاملات بین کلسیم و فسفر و نقش آنزیم فیتاز در بهبود جذب این عناصر و تأثیر آن بر عملکرد و سلامت جوجه‌های گوشتی ضروری است.
فهرست منابع
خرید کربنات کلسیم: شرکت cacaspian
آذربایجانی، ع.، مشرف، ش.، اسدیان، ا.، اسماعیلی، م. و هنرور، م. ١٣٨۶. بررسی امکان کاربرد گل کربنات کلسیم حاصل از کارخانه قند در تغذیه مرغان تخمگذار. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان.
خدائی، ح.، مقصودلو، ش.، قره باش، ا. و توازنی، ا. ١٣٩١. اثر شکل دان (پلت و آردی) و مکمل‌های خوراکی پری‌بیوتیک و پری‌بیوتیک بر عملکرد جوجه‌های گوشتی جوان. پنجمین کنگره علوم دامی ایران، دانشگاه صنعتی اصفهان.
قاسمی نژاد، م.، پوررضا، ج.، قیصری، ع. و خیبری فر، ش. ١٣٩١. تأثیر تغذیه با نسبت‌های مختلف پلت به آردی در دوره آغازین بر عملکرد و راندمان لاشه جوجه‌های گوشتی. پنجمین کنگره علوم دامی ایران، دانشگاه صنعتی اصفهان.
کرماشاهی، ح. و گلابیان، ا. ١٣٨٩. ارزیابی منابع مختلف کلسیمي در روي عملکرد مرغ تخمگذار و کیفیت تخم مرغ. اولین سمینار…
